Kontrole KNF: Jak Przygotować się na Audyt Instytucji Finansowych?

Kontrole KNF to audyty przeprowadzane przez Komisję Nadzoru Finansowego, które mają na celu weryfikację zgodności instytucji finansowych z przepisami prawa. W artykule dowiesz się, jakie są etapy takiej kontroli, na co zwrócić uwagę oraz jak skutecznie się do niej przygotować.

Wprowadzenie do Kontroli KNF

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) stanowi jeden z filarów bezpieczeństwa polskiego systemu finansowego, szczególnie w zakresie przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Współpracując z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej (GIIF), Narodowym Bankiem Polskim (NBP) oraz innymi instytucjami krajowymi i europejskimi, KNF dba o to, by instytucje obowiązane – takie jak banki, firmy inwestycyjne, ubezpieczyciele czy podmioty świadczące usługi płatnicze – przestrzegały przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Kontrole prowadzone przez komisję mają na celu nie tylko wykrywanie nieprawidłowości, ale także podnoszenie standardów bezpieczeństwa i transparentności w całym systemie finansowym. Dzięki temu możliwe jest skuteczne ograniczanie ryzyka nadużyć oraz ochrona interesów klientów i stabilności rynku.

Najważniejsze Informacje

• KNF ma kluczową rolę w nadzorze sektora finansowego, koncentrując się na zwalczaniu prania pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
• Firmy zajmujące się walutami wirtualnymi w Polsce muszą spełniać wymogi AML, a po wprowadzeniu regulacji MiCA będą podlegać dodatkowym wymaganiom licencyjnym.
• Przygotowanie do kontroli KNF wymaga starannego zebrania dokumentacji, przeprowadzenia szkoleń dla pracowników oraz rzetelnego monitorowania procedur compliance.

Rola Komisji Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu stabilności i bezpieczeństwa polskiego systemu finansowego. Jej celem jest nie tylko ochrona interesów inwestorów, ale także wspieranie innowacji i rozwoju finansowaniu środków finansowych komisję nadzoru finansowego rynku finansowego.

KNF sprawuje nadzór nad różnymi segmentami rynku, w tym bankami, zakładami ubezpieczeń i instytucjami płatniczymi, a także współpracuje z innymi organami jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. KNF współpracuje również z organami administracji rządowej, państwowymi jednostkami organizacyjnymi oraz innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi, które pełnią istotną rolę w systemie nadzoru i przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Organy te posiadają uprawnienia i obowiązki nadzorcze, a jednostki te wymieniają się informacjami i współpracują w analizie ryzyka oraz podejrzeń przestępstw finansowych.

Rola Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd

Europejski Urząd Nadzoru Giełd (ESMA) pełni kluczową funkcję w nadzorze nad rynkiem instrumentów finansowych w całej Unii Europejskiej. Współpracując z Komisją Nadzoru Finansowego oraz innymi krajowymi organami, ESMA dba o jednolitość i skuteczność nadzoru nad giełdami, platformami obrotu oraz innymi podmiotami działającymi na rynku finansowym.

Szczególny nacisk kładzie na przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, monitorując obrót instrumentami finansowymi i wspierając wymianę informacji pomiędzy organami nadzoru. Dzięki temu możliwe jest szybkie reagowanie na pojawiające się zagrożenia oraz wdrażanie najlepszych praktyk w zakresie bezpieczeństwa i przejrzystości rynku. ESMA, jako europejski urząd, wyznacza standardy, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie polskich instytucji finansowych i ich zgodność z międzynarodowymi regulacjami.

Zakres Kontroli KNF

Kontrole prowadzone przez KNF obejmują szeroki zakres działań, mających na celu zapewnienie zgodności z przepisami prawa oraz ochronę przed zagrożeniami finansowymi. KNF szczególnie koncentruje się na zwalczaniu prania pieniędzy oraz przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu, współpracując w tym zakresie z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej oraz przeciwdziałania. Warto podkreślić, że generalny inspektor pełni centralną rolę w analizie i wymianie informacji finansowych, będąc kluczową instytucją w systemie bezpieczeństwa finansowego.

Kontrole obejmują również monitorowanie obrocie instrumentami finansowymi, co zapewnia, że operacje finansowe odbywają się zgodnie z obowiązującymi regulacjami. Zakres kontroli obejmuje także analizę okoliczności wskazujących na ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, co pozwala na skuteczniejsze wykrywanie i przeciwdziałanie przestępczości finansowej.

Instrumenty Finansowe i Ich Wpływ na Kontrolę KNF

Instrumenty finansowe, takie jak akcje, obligacje, opcje czy kontrakty futures, odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu rynku finansowego. Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nad nimi ścisły nadzór, dbając o to, by obrót tymi instrumentami odbywał się w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami.

W kontekście przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, KNF szczególnie monitoruje transakcje uznawane za obarczone wysokim ryzykiem – na przykład te realizowane z udziałem podmiotów z państw trzecich lub o nietypowej strukturze. Kontrola obejmuje nie tylko same transakcje, ale także procedury stosowane przez firmy inwestycyjne, banki i inne podmioty świadczące usługi w zakresie obrotu instrumentami finansowymi.

Dzięki temu możliwe jest szybkie wykrywanie i eliminowanie potencjalnych zagrożeń dla stabilności rynku oraz zapobieganie wykorzystaniu instrumentów finansowych do celów niezgodnych z prawem.

Procedura Kontroli KNF

Procedura kontroli KNF jest procesem wieloetapowym, który może być zarówno zapowiedziany, jak i niezapowiedziany. Kontrola rozpoczyna się od zapowiedzi audytu i kończy na przedstawieniu wyników oraz wniosków. Cała procedura jest przeprowadzana na podstawie art. odpowiednich ustaw regulujących działalność instytucji finansowych.

Każdy etap kontroli jest dokładnie zaplanowany, aby zapewnić rzetelność i efektywność audytu.

Przygotowanie do Kontroli

Przygotowanie do kontroli KNF zaczyna się od skrupulatnego zebrania wymaganej dokumentacji, która powinna być przygotowana zgodnie z listą dostarczoną przez komisję. Kluczowe jest również przeprowadzenie szkoleń dla pracowników, aby zwiększyć ich świadomość na temat zagrożeń i zminimalizować ryzyko ludzkich błędów.

Do grup zobowiązanych do przygotowania się do kontroli KNF należą nie tylko biura rachunkowe, ale także doradcy podatkowi, którzy muszą wdrażać odpowiednie procedury AML.

Przebieg Kontroli

Podczas audytu KNF kontrolerzy przystępują do szczegółowej analizy dokumentacji oraz przeprowadzają wywiady z pracownikami instytucji. Proces ten obejmuje ocenę różnych aspektów działalności, w tym procedur i polityk wewnętrznych, co pozwala na dokładne zidentyfikowanie ewentualnych nieprawidłowości.

Wnioski i Raporty

Po zakończeniu kontroli KNF sporządza szczegółowy raport, który zawiera wnioski dotyczące zgodności instytucji z obowiązującymi przepisami oraz zalecenia dotyczące procedur compliance, które są przekazywane odpowiednim organom.

Instytucje finansowe mają określony czas na wdrożenie zaleceń zawartych w raporcie, co zazwyczaj wynosi kilka miesięcy, a w ostatnich latach instytucja ta jest to szczególnie istotne.

Najczęstsze Nieprawidłowości wykrywane przez KNF

Najczęstsze nieprawidłowości wykrywane przez KNF obejmują niewłaściwe zarządzanie uprawnieniami użytkowników oraz zbyt szeroki dostęp do danych wrażliwych, co zwiększa ryzyko incydentów bezpieczeństwa w odniesieniu do przeciwdziałanie ochrony danych w praniu.

Ponadto, brak aktualizacji systemów i aplikacji stanowi poważną lukę w zabezpieczeniach, narażając instytucje na potencjalne zagrożenia.

Sankcje i Kary za Naruszenia

Za naruszenia przepisów AML instytucje mogą być ukarane surowymi sankcjami finansowymi, które mogą obejmować:

• kary sięgające nawet do dwukrotności osiągniętej korzyści lub równowartości miliona euro, jeśli kwota korzyści jest nieznana
• obowiązek publikacji informacji o naruszeniu
• możliwość utraty koncesji lub zezwoleń.

Jak Skutecznie Współpracować z KNF podczas Kontroli

Efektywna współpraca z KNF podczas kontroli opiera się na:

• przejrzystości i otwartym przepływie informacji
• przeprowadzeniu wewnętrznych audytów przed rozpoczęciem audytu
• przygotowaniu szczegółowej dokumentacji, co usprawni proces oceny.

Istotne jest również, aby kluczowi pracownicy byli dostępni podczas kontroli i mieli bezpośredni kontakt z inspektorami KNF, co przyspiesza proces audytu. Podczas kontroli należy także zwracać uwagę na działania, jakie podejmują inne osoby na rynku, ponieważ mogą one mieć wpływ na ocenę zgodności z przepisami AML.

Współpraca z Europejskim Urzędem

Efektywność działań Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w dużej mierze opiera się na ścisłej współpracy z europejskimi urzędami nadzoru, takimi jak ESMA, EBA czy EIOPA.

KNF aktywnie uczestniczy w pracach grup roboczych i komitetów, gdzie wymieniane są doświadczenia, najlepsze praktyki oraz informacje o nowych zagrożeniach i trendach. Taka wymiana wiedzy pozwala na harmonizację podejścia do nadzoru w całej Unii Europejskiej oraz na szybkie wdrażanie skutecznych rozwiązań w Polsce.

Dzięki współpracy z europejskimi urzędami, KNF ma dostęp do najnowszych narzędzi i metod analitycznych, co przekłada się na skuteczniejsze przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz lepszą ochronę polskiego rynku finansowego.

Kontrole KNF firm z branży walut wirtualnych w 2025 r. – kompletny przewodnik po wymaganiach, rejestrze i przygotowaniu do audytu AML

W 2025 roku branża walut wirtualnych w Polsce wkracza w etap silnej profesjonalizacji i regulacji. Firmy krypto, znane jako VASPs, muszą spełniać wymogi ustawy AML i być zarejestrowane w rejestrze działalności w zakresie walut wirtualnych. Równolegle muszą przygotować się do unijnego reżimu MiCA oraz wdrożenia Travel Rule. To oznacza większe oczekiwania w obszarze zgodności, bardziej zaawansowane procesy KYC/EDD, rzetelny monitoring transakcji i gotowość na kontrolę instytucji nadzorczych.

Dodatkowo, firmy krypto muszą uwzględniać regulacje dotyczące usługach płatniczych, które wiążą się z dodatkowymi wymogami oraz ryzykiem, w tym potencjalnymi zagrożeniami i oszustwami wynikającymi z korzystania z tych usług.

Podmioty świadczące usługi w zakresie kryptoaktywów:

• Mogą działać na dotychczasowych zasadach do 30 czerwca 2025 roku.
• Po tej dacie będą potrzebować zezwolenia KNF.
• Wnioskowanie o licencję CASP wymaga dostosowania działalności do nowych regulacji.
• Proces dostosowania powinien rozpocząć się już teraz.

Zgodnie z rozporządzeniem MiCA, dostawcy usług kryptoaktywów muszą spełniać określone wymagania ostrożnościowe, w tym zabezpieczenia finansowe.

KNF dzisiaj i jutro: co naprawdę oznacza „kontrola KNF” dla firm krypto?

Obecnie firmy z branży walut wirtualnych w Polsce przede wszystkim podlegają obowiązkom z ustawy AML i są „instytucjami obowiązanymi”. Kontrole operacyjne w tym obszarze realizują przede wszystkim GIIF oraz Krajowa Administracja Skarbowa (KAS). Komisja Nadzoru Finansowego od lat publikuje stanowiska i ostrzeżenia dotyczące ryzyk związanych z rynkiem waluty kryptowalut oraz transakcje.

Dynamiczny rozwój technologii, takich jak blockchain i technologia rozproszonego rejestru, znacząco wpływa na rynek kryptowalut, który charakteryzuje się dużą zmiennością i specyficznymi wyzwaniami regulacyjnymi. Wymaga to od firm nieustannego dostosowywania procedur compliance do nowych rozwiązań technologicznych oraz specyfiki tego sektora.

W perspektywie wprowadzenia rozporządzenia MiCA, rynek wejdzie w model licencyjny pod KNF, co oznacza dodatkowe wymogi organizacyjne, governance, bezpieczeństwa, informacyjne i raportowe wykraczające poza ustawę AML. Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność wykonania „gap-analysis” i zaplanowania transformacji procesów, aby dostosować się do nowych regulacji.

Rejestr branżowy firm zajmujących się walutami wirtualnymi: kto nim jest objęty i gdzie go znaleźć?

W Polsce funkcjonuje rejestr działalności w zakresie walut wirtualnych, zwany potocznie „rejestrem VASP”. Podlega mu każdy podmiot świadczący usługi w zakresie walut wirtualnych, takie jak wymiana krypto na fiat, wymiana krypto na krypto oraz pośrednictwo w wymianie.

Czy Twoja firma ma prawo widnieć w rejestrze firm walut wirtualnych?

Prawo do bycia w rejestrze VASP jest konsekwencją wykonywania usług kwalifikowanych jako działalność w zakresie walut wirtualnych. Aby zostać wpisanym, firma lub osoby fizyczne prowadzące działalność muszą spełnić warunki ustawowe, takie jak niekaralność w określonych obszarach oraz posiadanie wiedzy lub doświadczenia w zakresie działalności krypto, udowodnionego ukończonym szkoleniem lub co najmniej roczną praktyką.

Działalność regulowana: co dokładnie to znaczy dla podmiotu krypto?

W Polsce rejestry i systemy regulacji dotyczące walut wirtualnych zostały utworzone w celu zapewnienia zgodności działalności krypto z przepisami prawa.

Od 2021 roku świadczenie usług w zakresie walut wirtualnych w Polsce jest działalnością regulowaną. To oznacza, że prowadzenie takiej działalności bez wpisu do rejestru jest nielegalne i naraża przedsiębiorstwo na administracyjne kary pieniężne oraz negatywne konsekwencje reputacyjne.

Działalność regulowana wymaga również stałej aktualizacji danych w rejestrze oraz reagowania na zmiany, takie jak zmiana adresu, zarządu czy zakresu usług.

Warunek wiedzy lub doświadczenia: szkolenie czy praktyka? Jak to udokumentować?

Ustawa AML przewiduje dwa równorzędne sposoby spełnienia warunku kompetencyjnego: ukończone szkolenie obejmujące prawne i praktyczne zagadnienia związane z działalnością w zakresie walut wirtualnych, najlepiej z dokumentowanym programem, testem i certyfikatem ukończenia,

Lub co najmniej roczne wykonywanie czynności związanych z działalnością w zakresie walut wirtualnych, np.:

• udział w zespole operacyjnym exchange’a
• stanowisko w dziale compliance
• działania przy procesach KYC/monitoring
• działalność w obszarze custody.

Szkolenia AML dla firm krypto: co jest obowiązkowe, a co „nice to have”?

Firmy krypto są instytucjami obowiązanymi według ustawy AML, co nakłada na nie obowiązek przeprowadzania cyklicznych i realnych szkoleń AML. Minimum, które buduje obronę w trakcie kontroli, to plan szkoleń AML, zakres programowy dostosowany do ryzyka i ról w firmie, a także testy wiedzy i progi zaliczenia.

Bez wpisu działalność jest nielegalna: jakie są konsekwencje?

Prowadzenie działalności krypto bez wymaganego wpisu do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych jest niezgodne z prawem. Poza sankcjami finansowymi, ryzykuje się wstrzymaniu transakcji przez banki i dostawców usług płatniczych, co może obejmować także blokowanie płatności realizowanych przez te podmioty, oraz potencjalny odpływ klientów po ujawnieniu niezgodności w transakcja.

Z perspektywy SEO i reputacji marki lepiej nie budować komunikacji marketingowej, dopóki nie ma się uregulowanego statusu prawnego.

Rejestracja działalności walut wirtualnych – jak wygląda proces end-to-end?

Proces rejestracji działalności walut wirtualnych obejmuje kilka etapów:

• weryfikację kwalifikacji
• przygotowanie oświadczeń dotyczących niekaralności oraz wiedzy/doświadczenia
• złożenie wniosku w formie elektronicznej w odpowiedniej jednostce administracji, zazwyczaj online, przy użyciu pieniądzem elektronicznym.

Co sprawdzają kontrolerzy w praktyce: lista „must have” dla compliance

Podczas kontroli instytucje skupiają się na rzeczywistym wykonywaniu obowiązków AML, a nie tylko na „papierowej” zgodności. Najczęstsze obszary kontroli to:

• ocena ryzyka (RBA)
• kompletność dokumentów KYC/EDD
• monitoring i alerty
• dokumentowanie decyzji i czas reakcji
• analiza okoliczności wskazujących na podwyższone ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

MiCA, CASP i przyszły nadzór KNF: jak zaplanować transformację bez bólu?

Rozporządzenie MiCA wprowadza paneuropejskie zasady dla usługodawców krypto (CASP) oraz europejski urząd.

Warto podkreślić, że europejski urząd nadzoru bankowego (EBA) odgrywa istotną rolę w kształtowaniu paneuropejskich standardów nadzoru nad rynkiem krypto.

Po ich wdrożeniu w Polsce, firmy będą musiały uzyskać licencję CASP wydawaną przez KNF, płacić opłaty nadzorcze oraz spełniać wymogi governance, takie jak ład korporacyjny, kompetencje kadry i niezależność funkcji kontrolnych.

Marketing a prawo: jak mówić o usługach krypto, żeby nie narazić się na zarzut wprowadzania w błąd?

W komunikacji marketingowej dla firm krypto należy:

• Unikać sformułowań sugerujących „licencję KNF” lub „nadzór KNF”, jeśli faktycznie ich nie posiadamy.
• Jasno pisać o wpisie do rejestru działalności.
• Precyzować, jakie usługi świadczymy.
• Publikować politykę AML/KYC w wersji skróconej, co buduje zaufanie klientów.

Najczęstsze błędy firm krypto podczas kontroli i jak ich uniknąć

Najczęstsze błędy popełniane przez firmy krypto podczas kontroli to m.in.:

• „papierowe” procedury
• brak dowodów szkoleń AML
• niedomknięte SAR
• brak zgodności technicznej z Travel Rule.

Uniknięcie tych błędów wymaga przeglądów rocznych, standardyzacji i cykliczności szkoleń oraz testów interoperacyjności z partnerami.

Checklista „ready for inspection”: co przygotować przed kontrolą AML (GIIF/KAS) i na „MiCA day-1”

Aby być gotowym na kontrolę AML lub wdrożenie MiCA, należy mieć:

• aktywny i aktualny wpis w rejestrze VASP
• dowody spełnienia warunków osobowych i kompetencyjnych
• aktualną politykę AML i procedury wewnętrzne
• ocenę ryzyka (RBA)
• kompletne dokumenty KYC/EDD.

Przykładowa struktura Polityki AML w firmie krypto

Przykładowa struktura polityki AML dla firm krypto powinna obejmować:

• Cel i zakres polityki
• Definicje pojęć zgodne z ustawą AML i MiCA
• Role i odpowiedzialności w firmie
• Postępowanie w razie niezgodności i incydentów
• Harmonogram przeglądów i audytów

Dlaczego warto działać „ponad minimum”: przewaga konkurencyjna zgodności

Zgodność regulacyjna to nie tylko koszt, ale przede wszystkim czynnik zaufania i przewaga SEO. Serwis, który transparentnie prezentuje politykę AML/KYC, wydaje poradniki dla klientów i publikuje checklisty, budując swoją pozycję w względu na dojrzałego gracza na rynku.

Call to Action: sprawdź, czy Twoja firma jest „audit-ready”

Jeśli prowadzisz giełdę, kantor, platformę OTC albo custody, pamiętaj, że giełda kryptowalut to platforma, na której odbywa się handel cyfrowymi aktywami. Twoja ekspozycja na kontrolę AML jest wysoka. Przeprowadź wewnętrzny przegląd, sprawdzając czy:

• masz wpis do rejestru?
• spełniasz warunki osobowe i kompetencyjne?
• polityki i procedury są aktualne i wdrożone?
• Travel Rule działa w praktyce?
• RBA ma mocne podstawy dowodowe?
• szkolenia AML są właściwie udokumentowane?

Audyt próbny (mock-audit) potrafi oszczędzić wielu nerwów i pieniędzy.

Ostatnich Latach: najważniejsze zmiany i trendy w kontrolach KNF

W ostatnich latach kontrole prowadzone przez KNF przeszły znaczącą ewolucję, odpowiadając na dynamiczne zmiany w sektorze finansowym. Szczególną uwagę zwraca się na rozwój nowych technologii, takich jak blockchain czy sieci ethereum, które coraz częściej wykorzystywane są w obrocie instrumentami finansowymi. KNF monitoruje wpływ tych innowacji na rynek, analizując zarówno szanse, jak i potencjalne zagrożenia związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Coraz większe znaczenie zyskuje także wykorzystanie analizy technicznej i behawioralnej do identyfikacji podejrzanych transakcji oraz wdrażanie zaawansowanych narzędzi analitycznych. Współpraca z innymi organami nadzoru oraz podmiotami rynkowymi pozwala na ciągłe doskonalenie metod kontroli i skuteczniejsze reagowanie na nowe wyzwania, jakie niesie ze sobą rozwój technologii i globalizacja rynku finansowego.

KNF dzisiaj i jutro: co naprawdę oznacza „kontrola KNF” dla firm krypto?

W polskiej praktyce 2025 roku firmy z branży walut wirtualnych przede wszystkim:

• Podlegają obowiązkom z ustawy AML i są „instytucjami obowiązanymi”
• Kontrole operacyjne w tym obszarze realizują głównie GIIF oraz Krajowa Administracja Skarbowa (KAS)
• KNF od lat publikuje stanowiska i ostrzeżenia dotyczące ryzyk związanych z rynkiem kryptowaluta, inne kryptowaluty oraz kryptowalut.

Nowe regulacje mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa inwestycji oraz ochronę inwestorów na rynku kryptowalut, zwłaszcza w kontekście zagrożeń związanych z oszustwami, niepewnością prawną i ryzykiem inwestowania w wirtualne waluty.

W perspektywie wprowadzenia rozporządzenia MiCA, rynek wejdzie w model licencyjny pod KNF, co oznacza dodatkowe wymogi organizacyjne, governance, bezpieczeństwa, informacyjne i raportowe wykraczające poza ustawę AML. Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność wykonania „gap-analysis” i zaplanowania transformacji procesów, aby dostosować się do nowych regulacji.

Rejestr branżowy firm zajmujących się walutami wirtualnymi: kto nim jest objęty i gdzie go znaleźć?

W Polsce funkcjonuje rejestr działalności w zakresie walut wirtualnych, zwany potocznie „rejestrem VASP”. Podlega mu każdy przedsiębiorca świadczący usługi w zakresie walut wirtualnych, takie jak wymiana krypto na fiat, wymiana krypto na krypto oraz pośrednictwo w wymianie.

Czy Twoja firma ma prawo widnieć w rejestrze firm walut wirtualnych?

Prawo do bycia w rejestrze VASP jest konsekwencją wykonywania usług kwalifikowanych jako działalność w zakresie walut wirtualnych. Aby zostać wpisanym, firma lub osoba prowadząca działalność musi spełnić warunki ustawowe, takie jak niekaralność w określonych obszarach oraz posiadanie wiedzy lub doświadczenia w zakresie działalności krypto, udowodnionego ukończonym szkoleniem lub co najmniej roczną praktyką.

Działalność regulowana: co dokładnie to znaczy dla podmiotu krypto?

Od 2021 roku świadczenie usług w zakresie walut wirtualnych w Polsce jest działalnością regulowaną. To oznacza, że prowadzenie takiej działalności bez wpisu do rejestru jest nielegalne i naraża przedsiębiorstwo na administracyjne kary pieniężne oraz negatywne konsekwencje reputacyjne.

Działalność regulowana wymaga również stałej aktualizacji danych w rejestrze oraz reagowania na zmiany, takie jak zmiana adresu, zarządu czy zakresu usług, które mogą charakteryzować się dużą zmiennością.

Warunek wiedzy lub doświadczenia: szkolenie czy praktyka? Jak to udokumentować?

Ustawa AML przewiduje dwa równorzędne sposoby spełnienia warunku kompetencyjnego: ukończone szkolenie obejmujące prawne i praktyczne zagadnienia związane z działalnością w zakresie walut wirtualnych, najlepiej z dokumentowanym programem, testem i certyfikatem ukończenia,

Lub co najmniej roczne wykonywanie czynności związanych z działalnością w zakresie walut wirtualnych, np.:

• praca w zespole operacyjnym exchange’a
• stanowisko w dziale compliance
• działania przy procesach KYC/monitoring
• praca w obszarze custody.

Szkolenia AML dla firm krypto: co jest obowiązkowe, a co „nice to have”?

Firmy krypto są instytucjami obowiązanymi według ustawy AML, co nakłada na nie obowiązek przeprowadzania cyklicznych i realnych szkoleń AML. Minimum, które buduje obronę w trakcie kontroli, to plan szkoleń AML, zakres programowy dostosowany do ryzyka i ról w firmie, a także testy wiedzy i progi zaliczenia.

Rejestracja działalności walut wirtualnych – jak wygląda proces end-to-end?

Proces rejestracji działalności walut wirtualnych obejmuje kilka etapów:

• weryfikację kwalifikacji
• przygotowanie oświadczeń dotyczących niekaralności oraz wiedzy/doświadczenia
• złożenie wniosku elektronicznego w odpowiedniej jednostce administracji, zazwyczaj online.

Co sprawdzają kontrolerzy w praktyce: lista „must have” dla compliance

Podczas kontroli instytucje skupiają się na rzeczywistym wykonywaniu obowiązków AML, a nie tylko na „papierowej” zgodności. Najczęstsze obszary kontroli to:

• ocena ryzyka (RBA)
• kompletność dokumentów KYC/EDD
• monitoring i alerty
• dokumentowanie decyzji i czas reakcji.

MiCA, CASP i przyszły nadzór KNF: jak zaplanować transformację bez bólu?

Rozporządzenie MiCA wprowadza paneuropejskie zasady dla usługodawców krypto (CASP). Po ich wdrożeniu w Polsce, firmy będą musiały uzyskać licencję CASP wydawaną przez KNF, płacić opłaty nadzorcze oraz spełniać wymogi governance, takie jak ład korporacyjny, kompetencje kadry i niezależność funkcji kontrolnych.

Marketing a prawo: jak mówić o usługach krypto, żeby nie narazić się na zarzut wprowadzania w błąd?

W komunikacji marketingowej dla firm krypto należy:

• Unikać sformułowań sugerujących „licencję KNF” lub „nadzór KNF”, jeśli faktycznie ich nie posiadamy.
• Jasno pisać o wpisie do rejestru działalności.
• Precyzować, jakie usługi świadczymy.
• Publikować politykę AML/KYC w wersji skróconej, co buduje zaufanie klientów.

Podsumowanie

Przygotowanie się na kontrolę KNF to proces, który wymaga staranności i dbałości o szczegóły. Kluczowe jest zrozumienie roli KNF, zakresu kontroli oraz procedur audytu. Firmy z branży walut wirtualnych muszą pamiętać o rejestracji działalności, spełnieniu wymogów kompetencyjnych oraz regularnym przeprowadzaniu szkoleń AML. Wdrożenie dobrych praktyk compliance i dbałość o zgodność z przepisami nie tylko minimalizuje ryzyko sankcji, ale także buduje zaufanie klientów i przewagę konkurencyjną na rynku.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czym jest giełda kryptowalut i czym różni się od tradycyjnych giełd papierów wartościowych? Jakie są ryzyka inwestycji w bitcoin, btc i inne kryptowaluty?

Giełda kryptowalut to platforma, na której inwestorzy mogą kupować i sprzedawać kryptowalutę, taką jak bitcoin czy inne waluty wirtualne. Giełdy kryptowalut działają podobnie jak tradycyjna giełda papierów wartościowych, jednak obrót dotyczy tu walut wirtualnych, które nie są emitowane przez Narodowy Bank Polski i nie mają statusu waluty ani walutą w rozumieniu prawa finansowego. Bitcoin, btc i inne kryptowaluty nie są gwarantowane przez żaden bank centralny, a inwestycje w nie wiążą się z wysokim ryzykiem, w tym możliwością utraty środków, brakiem regulacji oraz ryzykiem oszustw. Inwestorzy powinni dokładnie analizować ryzyka inwestycji w kryptowalutach i wybierać wyłącznie renomowane giełdy.Najczęściej Zadawane Pytania

Czy każda firma krypto musi być w rejestrze?

Tak, jeśli świadczy usługi z katalogu AML (wymiana, pośrednictwo, custody). Jeśli nie – co do zasady nie, ale sprawdź model usług.

Czym grozi brak wpisu do rejestru?

Sankcjami administracyjnymi i ryzykiem reputacyjnym, a także utrudnieniami we współpracy z bankami i PSP.

Pytania dodatkowe

Czy każda firma krypto musi być w rejestrze?

Tak, każda firma krypto świadcząca usługi z katalogu AML, takie jak wymiana czy pośrednictwo, musi być zarejestrowana. W przeciwnym razie, obowiązek rejestracji może zależeć od konkretnego modelu usług.

Czym grozi brak wpisu do rejestru?

Brak wpisu do rejestru grozi sankcjami administracyjnymi oraz ryzykiem reputacyjnym, co może znacząco utrudnić współpracę z bankami i instytucjami płatniczymi.

Jakie są najczęstsze nieprawidłowości wykrywane przez KNF?

Najczęstsze nieprawidłowości wykrywane przez KNF obejmują niewłaściwe zarządzanie uprawnieniami użytkowników, brak aktualizacji systemów oraz zbyt szeroki dostęp do danych wrażliwych. Te kwestie stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa informacji.

Jakie sankcje mogą być nałożone za naruszenia przepisów AML?

Za naruszenia przepisów AML mogą być nałożone kary finansowe, obowiązek publikacji informacji o naruszeniu, utrata koncesji lub zezwoleń oraz zakaz pełnienia funkcji kierowniczych. Ważne jest, aby przestrzegać tych przepisów, aby uniknąć poważnych konsekwencji.

Jakie szkolenia AML są obowiązkowe dla firm krypto?

Obowiązkowe szkolenia AML dla firm krypto powinny obejmować cykliczne i realne programy dostosowane do ryzyka oraz ról pracowników, w tym testy wiedzy i określenie progów zaliczenia. To kluczowy element zapewnienia zgodności z przepisami.

Źródła:

• Rejestr VASP (prowadzenie: IAS Katowice/KAS, MF): zasady, FAQ, wpis/aktualizacja/wykreślenie. 
• Działalność regulowana, art. 129m–129w AML: wpis przed działalnością; obowiązki aktualizacyjne. 
• Warunki osobowe: niekaralność (art. 129n), wiedza/doświadczenie (art. 129o). 
• Sankcje za brak wpisu: kara do 100 000 zł (art. 153b AML). 
• Obowiązek szkoleniowy AML (art. 52): wspólny komunikat GIIF/UKNF/NBP, interpretacje i praktyka szkoleń.   
• MiCA / TFR / kierunek KNF: terminy i zakres, projekt ustawy o rynku kryptoaktywów, opłaty nadzorcze KNF, Travel Rule od 30.12.2024.   

Przeczytaj również artykuł: „Ochrona sygnalistów – obowiązujące przepisy”, który znajdziesz pod linkiem TUTAJ.